Köþe Yazýlarý


SORUN
Sorgula, neden böyle? Merak et, anlamadýðýnda ya da anlam veremediðinde sor. Eðer kimse neden böyle olduðunu ya da ne zamandan beri böyle gittiðini açýklayamýyorsa bu hikayeyi hatýrla. Meþhur beþ maymunun hikayesini. Onlar muhtemelen senin bu sorularý sorduðun arkadaþlarýndan daha bilinçli deðildiler…
Bilimsel bir çalýþma için kafese beþ maymunu koyarlar, ortaya da bir merdiven ve tepesine de iple muzlarý asarlar. Her bir maymun merdivenleri çýkarak muzlara ulaþmak istediðinde dýþarýdan üzerine soðuk su sýkarlar. Her bir maymun ayný denemeye giriþtiðinde çok soðuk suyla ýslatýlýr, bütün maymunlar bu denemeler sonunda sýrýlsýklam ýslanýrlar, bir süre sonra muzlara hareketlenen maymunlar diðerleri tarafýndan engellenmeye baþlanýr. Suyu kapatýp maymunlardan biri dýþarý alýnýp yerine yeni bir maymun koyulur, ilk yaptýðý iþ muzlara ulaþmak için merdivene týrmanmak olur fakat diðer dört maymun buna izin vermez ve yeni maymunu döverler. Daha sonra ýslanmýþ maymunlardan biri daha yeni bir maymunla deðiþtirilir ve merdivene ilk yaptýðý atakta dayak yer, bu ikinci yeni maymunu en þiddetli ve istekli döven ilk yeni maymundur. Islak maymunlardan üçüncüsü de deðiþtirilir. En yeni gelen maymun da ilk ataðýnda cezalandýrýlýr, diðer dört maymundan yeni gelen ikisinin en yeni gelen maymunu niye dövdükleri konusunda hiç bir fikirleri yoktur. Son olarak en baþtaki ýslanan maymunlarýn dördüncüsü ve beþincisi de yenileriyle deðiþtirilir. Tepelerinde bir salkým muz asýlý olduðu halde artýk hiçbiri merdivene yaklaþmamaktadýr.
Neden mi? Çünkü burada iþler böyle gelmiþ ve böyle gitmelidir. Ýþte bu nokta þirket politikalarýnýn baþladýðý yerdir. Siz ne kafeste ilk denemeyi yaptýðýnda ýslanan ve vazgeçen maymun olun, ne de yeni girdiðiniz bir kafeste sýrf muzlara ulaþmak için önce diðerleri tarafýndan dövülüp sonra da ayný nedenle ya da nedensizlikle yeni geleni döven maymun olun. Aksi takdirde maymunlar cehenneminden emekli olursunuz…


2008-05-28 - Bahadýr SAVAÞ