Ýki hafta önce köþemizde aðýrladýðýmýz Hasta güvenliðinin ülkemizde uðraþ veren temsilcileri ile dün yine görüþtüm. Konu geçen hafta 9 Eylül Üniversitesi Hastanesinde gerçekleþen talihsiz olay. Katarakt ameliyatý için gelen hastanýn kadýn hastalýklarý ve doðum bölümünce rahim ameliyatýna alýnmasý. Rektörlük olayý örtbas etmeye çalýþmadýðýný, ortada büyük bir hata olduðunu ve sorumlularýnýn tespit edilip gerekli cezayý alacaðýný her fýrsatta açýklýyor. Ancak insanlarýn gözden kaçýrdýðý belki de en önemli nokta bu ayný zamanda bir iþletme ve akreditasyon sorunu. Bireylerin tek baþýna cezasýný çekip çözümlenecek bir problem deðil.
Bu konu da rektörlük on kiþi hakkýnda soruþturma açtý, dört hekim açýða alýndý. Bu da benim þöyle düþünmemi saðlýyor. Eðer bu insanlar güncel þekli ile bir terör organizasyonu deðilse ki bu zayýf bir ihtimal, sistem kurbanlarý. Yani hasta güvenliði konusunda alýnmamýþ tedbirler ve hastanenin mevcut iþleyiþi ile ilgili. Hastaneden yapýlan açýklamalarda bundan sonra hastalarýn her birinin künyeleneceði bir sisteme geçeceklerini açýklamasý da aslýnda olayda ki sorumluluklarýnýn farkýnda olduklarýný gösteriyor. Yoksa münferit bir olay gibi görünen hatada ondört kiþi sorumlu ise bu ondört kiþinin birden hata yaptýðýný düþünmektense burada bir sistem hatasý olduðunu düþünmek daha mantýklý gelmiyor mu?
Doðru sistemin nasýl olmasý gerektiði, hasta güvenliði baþlýðý altýnda.
Nedir bu hasta güvenliði; Saðlýk bakým hizmetlerinin kiþilere vereceði zararý önlemek amacýyla saðlýk kuruluþlarý ve bu kuruluþlardaki çalýþanlar tarafýndan alýnan önlemlerin tamamýdýr.
Hedef, süreçlerdeki basit hatalarýn hastaya zarar verecek þekilde ortaya çýkmasýný engelleyecek yeniden tasarýmlar yapmak ve hatalar hastaya ulaþmadan önce yakalanmasýný ve düzeltilmesini saðlayacak önlemleri almaktýr
Bu konuda çok ciddi tedbirler alýnmasý gerektiði bir gerçek. Ancak uluslararasý kriterleri incelediðimizde hasta güvenliði çalýþmalarýnýn çok yüksek maliyetler içermediðini, emek gerektiren süreçlerden oluþtuðunu da açýkca görebiliriz. Örneðin, yanlýþ taraf cerrahisinde uygulanan en basit protokolü ben yaklaþýk iki yýldýr uyguluyorum ve önceleri hastalardan biraz tepki alsa da bunun olabilecek bir hatayý önleme konusunda alýnmýþ ek bir tedbir olduðunu anlattýðýmda kabul görüyorum. Belki bunlarý Joint Commission Ýnternational gibi dökümante etmiyorum ama bel fýtýðý ameliyatýna girmeden önce sizin de aðrýyan bacaðýnýza asetat kalemi ile bir çarpý iþareti koyarsam sakýn endiþelenmeyin aksine kendinizi güvende hissedin. Mehmet Öz’ün son kitabýnda da yanlýþ taraf cerrahisine karþýn bu iþaretleme tekniðinin bizzat hasta tarafýndan uygulanmasýný önerdiðini de unutmamak lazým. Burada dikkat çekici olan ise yanlýþ taraf cerrahisinde son kontrol basamaðý da hastadýr. Bu kontrol sürecinde bizzat hastanýn kendisi de aktif rol almalýdýr.
Kýsacasý baþýmýza gelen bu olay ilk deðildir. Dünyada yýlda benzeri 6000 civarý vaka bildirilmektedir. Bu konuda alýnan önlemler bu rakamlarýn azalmasýna sadece katkýda bulunmaktadýr. Ayrýca öyle bir zamanda öyle þartlar altýnda karþýmýza çýkar ki kimse benim baþýma gelmez demesin. Ne doktor olarak ne de hasta olarak içinde olmak istemeyeceðimiz bir durumdur ki ek bir tedbir olarak tahtaya vurmakta da fayda var.
